چک لیست جراحی ایمن :مستندسازی دستگاههای الکتروکوترو تورنیکت

چکیده زمینه و هدف:

مستندسازی مراقبتها، از وظایف پرستاران اتاق عمل است. از مواردی که حین عمل میتواند سبب آسیب به بیماران شود و نیاز به ثبت دارد. استفاده از دستگاههای الکتروکوتر و تورنیکت است که جای آن در چک لیست های جراحی خالی است. لذا هدف از پژوهش حاضر، تغییر در چک لیست جراحی ایمن از طریق مستندسازی استفاده از دستگاههای الکتروکوتر و تورنیکت است. مواد و روشها: این مطالعه اقدام پژوهی، در سال 1330 بر روی 34 نفر از پرستاران اتاق عمل بیمارستانی در شهر اصفهان انجام شد.

راهکار منتخب، افزودن چکلیست محقق ساخته به پروندههای اتاق عمل جهت ثبت استفاده از الکتروکوتر و تورنیکت بود که به مدت 3 ماه اجرا گردید. قبل و بعد از مداخله، یک فرم نظرسنجی محقق ساخته در خصوص وضعیت ثبت پرونده های اتاق عمل توسط نمونه ها تکمیل شد. آنالیز آماری با آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار 0.22 SPSS انجام شد. یافتهها: از 34 نفر نمونه، رشته تحصیلی 21 نفر اتاق عمل با میانگین سابقه شغلی 34/1±11/11 سال بود. فراوانی پاسخ مثبت به سؤال »آیا چکلیست جدید را کاربردی میدانید؟

نتیجه گیری:

چک لیست ثبت استفاده از الکتروکوتر و تورنیکت کاربردی بود. مستندسازی کامل، میتواند احتمال ایجاد خطا را کاهش دهد. سندی معتبر در مقابل مشکالت قانونی برای مراقبین درمانی فراهم نماید.

مقدمه

مستندسازی مراقبتهای قبل، حین و بعد از عمل ازجمله وظایف پرستاران اتاق عمل است. به منظوردستیابی به اهداف مهمی از جمله ایجاد سندی معتبر و قانونی و افزایش ایمنی بیمار انجام میشود. پرستاران اتاق عمل موظف هستند کلیه مراقبتها و مداخالت انجام شده برای بیماران را به درستی و در یک فرمت مناسب ثبت نمایند. زیرا عدم ثبت مراقبتهای انجام شده.شده، به معنای انجام نشدن آنها است
اکنون نیز در بیمارستانهای ایران و در پروندههای اتاق عمل استفاده میشود. چک لیست جراحی ایمن است. این چک لیست شامل سه بخش است. مربوط به مراقبت از بیمار قبل از القای بیهوشی، قبل از برش پوست و قبل از خروج بیمار از اتاق عمل است
استفاده از این چک لیست در 1 بیمارستان در سرتاسر جهان عوارض جراحی را از 11 درصد به 1 درصد کاهش میدهد. به علاوه، میزان مرگ و میر بیماران نیز با استفاده از این چک لیست از 8/1 درصد به 1/4 درصد کاهش یافت.

گایدلاینها

علیرغم تأثیری که چکلیست جراحی ایمن بر افزایش ایمنی بیمار دارد، توجه به این نکته ضروری است که گاید لاینهای موجود تأکید دارند موارد مهمی از جمله استفاده از دستگاههای الکتروکوتر و تورنیکت نیز باید در پرونده بیماران ثبت شوند که جای آنها در چکلیست جراحی ایمن خالی است. دستگاه الکتروکوتر که در سال 1324 توسط Bovie جهت هموستاز حین عمل، به دنیای جراحی معرفی شد و هماکنون نیز در بسیاری از جراحیها مورد استفاده قرار میگیرد، شامل دو الکترود فعال و غیرفعال است
استفاده از این دستگاه به دلیل هموستاز مناسب و سریع و درد و اسکار کم پس از عمل، بسیار رایج است. با این حال یکی از عوارض مهم آن، سوختگی بیمار در محل الکترود برگشتی (غیرفعال) است. قبل از عمل روی پوست بیمار چسبانده میشود. بنابراین با توجه به احتمال ایجاد سوختگی برای بیمار و به خطر افتادن ایمنی وی، تأکید شده است.

پرستاران اتاق عمل هنگام استفاده از این دستگاه، مواردی رو باید در پرونده پزشکی بیمار ثبت نمایند :

سریال ژنراتور یا شماره شناسایی آن
محل قرارگیری الکترود برگشتی بر روی بدن بیمار
وضعیت پوست قبل از کاربرد الکترود برگشتی و بعد از جداسازی آن

ایجاد موضع جراحی بدون خون

وسیله دیگری که به منظور ایجاد موضع جراحی بدون خون و داشتن دید بهتر به محل عمل حین انجام جراحی بر روی اندامهای انتهایی مورد استفاده قرار میگیرد، تورنیکت است. بر اساس گایدالینها، مستندسازی استفاده از این دستگاه، از جمله ثبت محل قرارگیری کاف تورنیکت، فشار و مدت زمان استفاده از آن، شماره شناسایی دستگاه و اینکه به وسیله چه کسی مورد استفاده قرارگرفته، امری ضروری است.
محققین معتقدند که با استفاده از یک چکلیست، میتوان عوارض پوستی و عصبی متعاقب استفاده از این دستگاه را کاهش داد.با توجه به اینکه حفظ ایمنی بیمار هنگام استفاده از این دو وسیله اهمیت دارد. ازجمله مواردی که منجر به ایمنی بیمار میشود مستندسازی صحیح است. لذا هدف از پژوهش حاضر، تغییر در چک لیست جراحی ایمن موجود در پرونده های اتاق عمل از طریق مستندسازی استفاده از دستگاههای الکتروکوتر و تورنیکت است.

مواد و روشها

این پژوهش یک مطالعه اقدام پژوهی است که در سال 1330 در اتاق عمل یک بیمارستان آموزشی درمانی در شهر اصفهان انجام شد. مشکلی که پژوهشگران را به انجام این پژوهش ترغیب کرد، عدم ثبت دو دستگاه الکتروکوتر و تورنیکت در چکلیست جراحی ایمن موجود در پرونده بیماران در اتاق عمل بود.

اعضای گروه، راهکار منتخب، تهیه چک لیست مستندسازی استفاده از الکتروکوتر و تورنیکت و تکمیل آن برای هر بیمار توسط کارکنان اتاق عمل بود که علت انتخاب آن، قابلیت اجرا،مناسب بودن و انعطافپذیری بیشتر در انجام این روش نسبت به سایر راهکارهای پیشنهادی بود.جامعه آماری در این پژوهش، تعداد 14 نفر از پرستاران اتاق عمل بودند و نمونه گیری به روش سرشماری انجام شد.

معیارهای ورود به مطالعه

شامل: شاغل بودن دراتاق عمل مرکز مورد پژوهش، داشتن حداقل شش ماه سابقهی کار در اتاق عمل بهمنظور آشنا بودن با فرمهای موجود در پرونده بیماران در این بخش، دارا بودن مدرک کاردانی، کارشناسی یا کارشناسی ارشد اتاق عمل یا کارشناسی پرستاری و تمایل به شرکت در مطالعه بود. معیارهای خروج از مطالعه نیز، پاسخگویی ناقص به فرمهای نظرسنجی قبل و بعد از مداخله و انصراف از شرکت در پژوهش بود. با بررسی معیارهای ورود، تعداد 08 نفر از پرستاران اتاق عمل، واجد شرایط شرکت در پژوهش بودند که با رضایت آگاهانه وارد پژوهش شدند.

از این میان 1 نفر از آنها به دلیل انصراف از ادامه پژوهش و 1 نفر به علت پاسخگویی ناقص به فرمهای مورد استفاده در مراحل مختلف پژوهش (در مجموع 18 نفر) از مطالعه خارج شدند و در نهایت 34 نفر، نمونههای نهایی این پژوهش را تشکیل دادند.

به هر پاسخ بلی، یک امتیاز تعلق میگرفت. نمره کل پرسشنامه بر اساس فراوانی پاسخهای مثبت محاسبه شد. سؤالات فرممذکور با بهرهگیری از نظرات اساتید و مسئولین اتاق عمل و بررسی گایدالینهای مربوط به ثبت در اتاق عمل طراحی شد. در این فرم نظرسنجی، یک سؤال نیزبه پیشنهادهای نمونهها جهت ارتقای وضعیت ثبت در پروندههای اتاق عمل، اختصاص یافت.

مرحله اول

در مرحله اول این پژوهش، ابتدا بهمنظور بررسی نظرات و آگاهی از نواقص چکلیستهای کنونی موجود در پروندههای اتاق عمل، فرم نظرسنجی مذکور در اختیار نمونه ها قرار گرفت. با ارزیابی نتایج به دست آمده از فرم نظرسنجی اولیه، جستجو در منابع الکترونیکی شامل: PubMed ، ScienceDirect ،scholar Google یک چک لیست جهت مستندسازی استفاده از این دو دستگاه در پرونده بیماران در اتاق عمل توسط پژوهشگر طراحی گردید.

به مدت 3 ماه از شهریور تا آبان 1330 و با هماهنگی با مسئول اتاق عمل، در اختیار پرستاران اتاق عمل مرکز درمانی موردنظر قرار گرفت تا در صورت استفاده از الکتروکوتر و تورنیکت برای بیماران، آن را تکمیل نمایند.

بحث و نتیجه گیری

نتایج مطالعه ی حاضر نشان داد اکثر نمونههای پژوهش با اضافه کردن چک لیست ثبت استفاده از دستگاه های الکتروکوتر و تورنیکت در اتاق عمل موافق هستند و استفاده از آن را کاربردی میدانند. در راستای پژوهش حاضر،Foglia و همکاران به این نتیجه دست یافتند که ثبت مراقبت های حین عمل جراحی میتواند با بهبود نتایج درمانی برای بیماران، رضایت پرستاران اتاق عمل و مدیریت بهتر اعمال 1 (جراحی را به همراه داشته باشد 2). نتیجه گرفت که با استفاده از یک ابزار Catchpole ثبت، مانند چک لیست، میتوان احتمال ایجاد خطا در 1 ( اتاق عمل را تا حد زیادی کاهش داد ).

نتایج 3 نیز حاکی از آن است که استفاده از Landersپژوهش چک لیست میتواند ایمنی بیماران را افزایش دهد و از 1 (خطاهای شغلی پرستاران اتاق عمل بکاهد ). این 0 مطالعات، با نتایج تحقیق حاضر همخوانی دارد. چرا که بیشتر نمونههای پژوهش حاضر نیز اظهار داشتند که با استفاده از چک لیست ثبت دستگاه الکتروکوتر و تورنیکت در پرونده بیماران، میتوان از بروز خطاهای شغلی و آسیب به بیماران جلوگیری کرد.

stratton معتقد است که با استفاده از چک لیست میتوان سوءتفاهم ها را برطرف نمود.مراقبت های لازم برای بیماران را روشن ساخت.از آنجا که دستگاه های الکتروکوتر و تورنیکت با آسیب های جبران ناپذیری برای بیماران و گروه جراحی همراه اند. این وسیله سبب سوختگیهای در ناحیه چسباندن الکترود برگشتی میشوند. لذا استفاده از ابزاری مانند چک لیستهای مستندسازی موجود در مطالعه حاضر، مواردی چون وضعیت پوست بیمار قبل و بعد از استفاده از الکتروکوتر، مدت زمان استفاده از تورنیکت و فشار ایمن آن را به پرستاران اتاق عمل یادآور میشود. مراقبت های ارائه شده به بیمار را آشکار می سازد .

معایب آن

با این حال این چک لیست میتواند معایبی نیز داشته باشد که مهم ترین آن ها، وقتگیر بودن و در نتیجه 1 ( افزایش حجم کاری کارکنان است )؛ بنابراین باید 0 چک لیستهایی طراحی شوند که در عین مفید بودن، وقتگیر نباشد و کسانی که از این چک لیستها استفاده میکنند، در ارتقای کیفیت آن 1 ( ها بکوشند 1). با توجه به این که درجه مد کاتینگ (برشی) و کوآگولاسیون (انعقادی) دستگاه الکتروکوتر و میزان فشار و مدت زمان استفاده از دستگاه تورنیکت بر حسب نظر و ترجیح جراح تعیین میشود، بنابراین پرستاران اتاق عمل باید این موارد را به جراحان یادآوری کنند.

در این پژوهش، از جمله پیشنهاد های کارکنان برای ارتقای کیفیت مستندسازی در اتاق عمل، طراحی برگه گزارش نویسی برای پرستاران اتاق عمل بود. تا از این طریق بتوانند کلیه مراقبت های ارائه شده برای بیماران در اتاق عمل را ثبت نمایند. از محدودیت های این پژوهش، کم بودن حجم نمونه و تعداد سؤالات موجود در فرم نظرسنجی، کوتاه بودن مدت زمان مداخله و انجام پژوهش در یک مرکز درمانی بود؛ بنابراین استفاده از فرم های کامل تر، با حجم نمونه بیشتر و در بازه زمانی طولانیتر میتواند نتایج دقیقتری را به دنبال داشته باشد.

فرم نظرسنجی خود گزارشی

افزودن برخی موارد، سبب کاربردی تر شدن آن ها میگردد. لذا پیشنهاد میشود در پژوهشهای آینده این موضوع مورد توجه قرار گیرد. نتایج این مطالعه نشان داد که مستندسازی دقیق، صحیح و کامل مراقبت های ارائه شده به بیماران، می تواند احتمال ایجاد خطا را کاهش دهد. سندی معتبر برای پرستاران اتاق عمل در مقابل مشکلات قانونی فراهم نماید.

تشکر و قدردانی

بدین وسیله از مسئولین و کارکنان اتاق عمل بیمارستان مورد پژوهش که بدون یاری آن ها امکان انجام این مطالعه میسر نمیشد، تشکر مینماییم. نویسنده این مقاله :*1 نگین لارتی ،1 محمدرضا زارعی،2 احمد قدمی،1فاطمه مرکی